Schoolklimaat

Wat maakt een schoolklimaat muzisch? 

In 'schoolklimaat' hoor je 'school'. Een schoolklimaat mag dus zeker breed bekeken worden. De muzische sfeer die een school wil creëren moet zichtbaar en voelbaar zijn over heel de de omgeving. Vergelijk het met een pot glitters die je uitstrooit. Hoe meer je de glitters uitstrooit, hoe meer kans je hebt dat de glitters voor altijd zichtbaar blijven, hoe goed je ook stofzuigt. Het heeft geen zin om enkele ruimtes muzisch aan te kleden, wanneer er met de rest niets gebeurt. Dat geeft een vertekend beeld en komt niet als één geheel over. Het muzische moet door heel de school leven. 

Vanaf je de school binnenwandelt moet de visie die de school heeft op muzisch vlak zichtbaar zijn. Kunstwerkjes, spreuken, foto's van muzische activiteiten, tentoonstellingen, de school moet een wow-gevoel creëren voor elke persoon die de school betreedt. Bovendien moet elke leerling de muzische vrijheid ervaren die zij nodig hebben om zich muzisch te kunnen ontwikkelen. De leerlingen creëren pas een muzische visie, als het op een goede manier wordt voorgedaan. 

Dit start bij de ingesteldheid van zowel directie als leerkrachten. De leerkrachten moeten eerst zelf een muzische en open houding bezitten, alvorens zij de leerlingen op deze manier kunnen benaderen. Het is essentieel dat leerkrachten, leerlingen kunnen motiveren en kunnen warm maken voor dit vak. Een vak dat leerlingen helpt in hun zelfontplooiing en te ontdekken wie zij zijn of willen zijn. 

Als leerkracht heb je hier een grote verantwoordelijkheid. Je maakt een deel uit van een groeiproces van een leerling op vele vlakken en alsook het muzisch vlak. Een proces heeft altijd goede en minder goede momenten. Het is daarom dus heel belangrijk dat je als leerkracht met een open, maar respectvolle manier omgaat met leerlingen en de feedback dat je aan hen geeft. Schenk ze de kans om hun verbeeldingskracht aan te wakkeren en deze te durven tonen in de klas. Zorg voor een veilige omgeving, waar dit allemaal mogelijk is. Beschouw jezelf ook als een deel van dat muzisch schoolklimaat. Stel jezelf voor, zoals je echt bent en toon je talenten. Dat niet alleen! Ga er ook mee aan de slag, samen met de kinderen. 

Waarom moeilijk doen als het samen kan? Samen sta je sterker als alleen. Het is aan te raden om goed te communiceren met collega's. Je hoeft een muzisch schoolklimaat niet alleen op poten zetten. School maak je samen. Zowel met andere leerkrachten als met de leerlingen. Ga in interactie met je elkaar tijdens de pauzes, wissel ideeën uit, help elkaar reflecteren. Een goed muzisch schoolklimaat komt voort uit een samenwerking van alle personen die deel uit maken van een school. 

Het is dus belangrijk niet alleen te evalueren met je medeleerkrachten, maar ook met je leerlingen. Het helpt je op de goede weg om een goed muzisch proces uit te bouwen. Zij maken er ook deel van uit en hun mening is uiteraard ook heel belangrijk! Je kan informatie proberen halen uit de leerlingen door verschillende gesprekken te voeren. Hou de gesprekken niet oppervlakkig, maar haal uit de leerlingen wat je concreet wil te weten komen door doordachte vragen te stellen. Maak ook gebruik van afwisselende evaluatietechnieken, zo kunnen de leerlingen terugblikken op een creatieve en boeiende manier over hun muzisch proces. Op deze manier kom je ook meteen te weten of de leerlingen een evolutie doormaken. Zoals ik hierboven al vermeldde, maak je school met alle mensen die er deel van uit maken. Vis naar meningen en inbrengen van ouders. Ook zij kunnen vast en zeker een steentje bijdragen aan het muzisch schooklimaat! 

De persoon die op elk vlak van muzo evenveel talent heeft moet hoogstwaarschijnlijk nog

geboren worden. Het is normaal dat niet iedere leerkracht elke bouwsteen als specialiteit heeft. Gelukkig zijn daar oplossingen voor zodat je geen enkele leerling moet te kort schieten. Alle leerkrachten kunnen hun eigen talenten gaan inzetten in verschillende klassen en zo de muzische vakken gaan verdelen over de deelnemende klassen. Deze samenwerkingsvorm noemt men een carrousel. Deze manier van werken stimuleert een open houding en de motivatie van elke leerkracht. Want wie iets moet doen dat hij of zij goed kan, gaat hij of zij zich er ook goed bij voelen en dat uitstralen naar de leerlingen. Wat op zijn beurt ook gaat zorgen voor een pak meer enthousiasme bij de leerkracht en de leerlingen. 

In mijn lagere schoolcarrière kreeg ik een aparte leerkracht voor muziek. Muziek was haar ding en ze straalde het ook uit. Ik herinner mij niet veel meer van de lagere school, maar het muzieklokaal en de liedjes herinner ik mij alsof het gisteren was. Dat is niet toevallig. Het muzieklokaal was heel muzikaal aangekleed. De verwarming was een piano, de songteksten hingen in het groot omhoog met de bijhorende prenten, muziekinstrumenten waren massaal aanwezig en werden veel gebruikt. Bovendien bracht juf Veerle elk liedje met een muzikale begeleiding en het nodige enthousiasme. Ik kijk, met een lach, terug op deze muzieklessen. 

Deze ervaring zou elk lagereschoolkind gegund moeten worden. De perfecte sleutel hiervoor is het inzetten van eigen talenten waar hij of zij dat kan. Communicatie en werken als één team zijn noodzakelijke elementen om een goed muzisch schoolklimaat te kunnen uitwerken. 

Muzisch schoolklimaat op OLVP Bornem 

Om het muzisch schoolklimaat van mijn stageschool goed in kaart te kunnen brengen, ben ik in gesprek getreden met mijn directeur en mijn vorige mentor van het eerste leerjaar. Zij volgt momenteel een opleiding muzische opvoeding. Ook door stage te lopen en mijn ogen de kost te geven in de gangen en klassen, heb ik een goed beeld kunnen vormen over hoe muzische opvoeding beleefd wordt op de school.

​

Vooraf

Mijn stageschool heeft al een hele weg afgelegd om op dit niveau te komen. Zo zijn ze gestart in 2010, 2011 met het leerplan uit te pluizen en te onderzoeken. Later richtte de school een werkgroep op, met één afgevaardigde van elk leerjaar. Zij kwamen dan samen om het vak muzische opvoeding grondiger te bekijken en te overleggen hoe ze dit nog beter konden geven en integreren in hun lessen. Elke leerjaargroep heeft een stramien opgesteld waarin alle deelleerplannen evenwichtig aan bod (zouden) komen om zo tot een degelijk uitgebouwd jaarplan te komen. Het jaarplan van het 6de leerjaar is hier een goed voorbeeld van. Op de doorlichting, die recent plaatsvond, werd ook heel positief gereageerd op het jaarplan van muzo. Dat bleek uit het voorgesprek. Zij hadden er alle vertrouwen in.

​

Er werd ook meer materiaal aangekocht zoals instrumenten en handleidingen om de muzische lessen nog meer te verbreden en te verdiepen. Momenteel zijn er ook al zes leerkrachten die de basisopleiding volgen/volgden. De opleiding wordt gegeven door leerkrachten van de muziekacademie van Hamme. De betreffende leerkrachten volgen les in de namiddag, terwijl de leerkrachten van de academie een hele namiddag muzisch aan de slag gaan met de leerlingen. Vier collega’s volgden reeds een vervolgopleiding. Bedoeling is dat dit werkt als het olievlekprincipe, dat de expertise, kennis en vaardigheden die zij hebben opgedaan wordt doorgegeven aan de collega’s die geen opleiding volgden…

Bovendien werd ook de onderwijstijd  (lessenroosters) aangepast, zodat er meer tijd vrijkwam voor muzische opvoeding. En alsof dat allemaal nog niet genoeg was, veranderden zij ook nog eens hun evaluatie voor muzo. Zo gebruiken zij geen cijfers meer, maar maken zij gebruik van smileys, verbale beoordeling, reflectie en mondelinge feedback.

​

​

Muzische activiteiten

Zoals ik eerder al aanhaalde, is mijn stageschool ruim voldoende bezig met muzische opvoeding. Dat blijkt nog meer uit de volgende voorbeelden.

​

OLVPLS Bornem heeft een eigen schoollied, dat speciaal is geschreven door de oud-directeur Hendrik De Bruyn. Alle leerlingen zingen het bij verschillende gelegenheden uit volle borst mee. De leerlingen uit de derde graad hebben het ooit ook opgenomen in een echte studio, waardoor elke klas een CD heeft met de ingezongen en instrumentale versie. Later werd er ook geprobeerd om een OLVP-liedboek samen te stellen. Jammer, maar helaas is dit project niet tot stand gekomen. De bedoeling was nochtans dat de kinderen op het eind van de lagere school zouden beschikken over een parate liedjesschat...

​

Mijn stageschool gaat in op het aanbod van het plaatselijk cultureel centrum Ter Dilft. Zij hebben zowel een theater- als filmaanbod. Elke klasleerkracht kiest zelf om er naar toe te gaan. Daarnaast vinden er ook nog gelegenheidsvoorstellingen plaats die ze bezoeken of ontvangen op de school.

Sinds een drietal jaar organiseert de school een OLVP-feestdag met een talentenjacht (OLVP got talent) waar leerlingen het beste van zichzelf kunnen geven en hun talenten kunnen laten zien.

​

Tweejaarlijks geeft de school ook een OLVP-optreden met diverse thema's zoals: OLVP at the movies, OLVP airlines... in het cultuurcentrum Ter Dilft.

Ook wordt er traditioneel een instrumentaal optreden gegeven op de kersthappening.

En last but not least, doet de school ook mee met de poëzieweek in januari.

Acties 

Als ik alles op een rijtje zet, ben ik vrij tot zeer tevreden over hoe muzo wordt beleefd op mijn stageschool. Natuurlijk is er altijd ruimte voor verbetering. 

Als eerste actie zou ik voorstellen om een carrousel te organiseren in alle leerjaren. Momenteel doen ze dat alleen in het vijfde leerjaar. De leerkrachten zouden zo de krachten kunnen bundelen om mooie uitgewerkte lessen te kunnen uitwerken. Dit verlicht niet alleen de werkdruk, maar zorgt er ook voor dat alle goede ideeën en inzichten samenkomen. Bovendien kunnen zo alle leerkrachten hun eigen talenten in werking zetten, aangezien ze elk een vak geven dat hun 'ding' is. 

Als tweede actie zou ik opperen om een muzolokaal te voorzien. Een ruimte waar alle leerjaren regelmatig gebruik van kunnen maken. Ikzelf kan mij de muziekklas van mijn lagere school heel goed herinneren terwijl ik de rest allemaal vergeten ben. Dat wil dus zeggen dat dit lokaal een zekere positieve indruk heeft achtergelaten. Ik weet nog dat ik en mijn klasgenootjes in de gang enthousiast wachtten tot het lokaal openging. Een andere omgeving, dan de klas, zorgt voor een andere, gezellige, sfeer die je in je eigen klas niet meteen kan realiseren. Mij lijkt het ook meteen tijdsbesparend. Je moet niet elke keer alles aan de kant schuiven. Je kan meteen aan de slag. Ook kan men al het muzisch materiaal zoals muziekinstrumenten, verkleedgerief, beeldmateriaal hierin stockeren en hoef je het niet altijd te zoeken en te verzamelen.